Faktem jest, że podstawową metodą spisu jest samospis internetowy poprzez formularz dostępny na stronie spis.gov.pl, ale ta opcja jest możliwa tylko do czasu kontaktu ze strony rachmistrza.

Poniżej zamieszczamy komunikat Centralnego Biura Spisowego, kierowany do rachmistrzów, informujący jakie kroki powinni przedsięwziąć w przypadku odmowy udzielenia informacji. 

KOMUNIKAT CBS dla rachmistrza spisowego

ws. odmowy realizacji spisu poprzez wywiad przeprowadzany przez rachmistrza spisowego, z deklaracją respondenta dokonania samospisu 

W sytuacji, gdy respondent, z którym nawiązał kontakt rachmistrz spisowy w celu realizacji wywiadu spisowego, odmówi podania informacji wymaganych spisem z jednoczesną informacją, że sam dokona spisu, rachmistrz spisowy powinien poinformować respondenta, że:

1. Zgodnie z art. 17a ust 1 ustawy z dnia 9 sierpnia 2019 r. o narodowym spisie powszechnym ludności i mieszkań w 2021 r. (Dz. U. z 2019 r. poz. 1775 z późn. zm.) obowiązek przeprowadzenia samospisu internetowego, nie wyłącza możliwości zebrania w każdym czasie danych od osoby fizycznej objętej spisem powszechnym metodą wywiadu bezpośredniego lub metodą wywiadu telefonicznego.
2. Zgodnie z art. 17a ust 2 ustawy z dnia 9 sierpnia 2019 r. o narodowym spisie powszechnym ludności i mieszkań w 2021 r. (Dz. U. z 2019 r. poz. 1775 z późn. zm.) respondent nie może odmówić udzielenia informacji  rachmistrzowi odwołując się do możliwości dokonania samospisu internetowego.
3. Odmowa udzielenia informacji rachmistrzowi z powołaniem się przez respondenta na możliwości dokonania samospisu internetowego traktowana jest jak odmowa udziału w spisie.
4. Odmowa udziału w spisie skutkuje niezwłocznym wszczęciem postępowania egzekucyjnego w celu zasądzenia kary przewidzianej art.  57 ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej (Dz. U. 2020 r. poz. 443, z późn. zm.), który brzmi:

„Art. 57. Kto wbrew obowiązkowi odmawia wykonania obowiązku statystycznego albo udzielenia informacji w spisie powszechnym lub innym badaniu statystycznym, podlega grzywnie.”

Następnie rachmistrz powinien w aplikacji spisowej zamieścić notatkę o odmowie spisu z wyszczególnieniem: przyczyn odmowy, jeśli zostały podane, imienia, nazwiska i adresu respondenta, miejsca, czasu i okoliczności odmowy.